
Skąd się wzięła nazwa żarówki i czy nazwa żarówki LED jest prawidłowa?
W historii oświetlenia, nazwa „żarówka” ma swoje korzenie w tradycyjnej technologii, gdzie kluczowym elementem był żarzący się w niej żarnik. Jednak z biegiem lat technologia oświetleniowa uległa znaczącej ewolucji, a nowoczesne źródła światła, takie jak diody LED, zastąpiły stare rozwiązania. W związku z tym, pojawiło się pytanie, czy termin „żarówka LED” jest odpowiedni, biorąc pod uwagę, że diody LED działają na zupełnie innych zasadach niż tradycyjne żarniki. W artykule przyjrzymy się, skąd pochodzi nazwa „żarówka”, czy stosowanie określenia „żarówka LED” jest poprawne, oraz jak precyzyjnie i właściwie używać terminologii dotyczącej nowoczesnych źródeł światła.
Źródła światła stosowane przed wynalezieniem żarówki
Przed wynalezieniem żarówek używano różnych źródeł światła, takich jak świece, lampy oliwne, lampy naftowe i pochodnie. Te tradycyjne metody oświetlenia opierały się głównie na spalaniu paliw, takich jak wosk, olej roślinny, tłuszcze zwierzęce czy nafta. Nafta, wosk i inne tradycyjne paliwa były w przeszłości znacznie droższe i bardziej pożądane niż dziś. Świece woskowe, ze względu na kosztowność wosku pszczelego, były luksusowym towarem, dostępnym głównie dla zamożnych. Tłuszcze zwierzęce i oleje roślinne były bardziej dostępne, ale ich jakość i efektywność w oświetlaniu były niższe. Nafta, która stała się popularna w XIX wieku, była rewolucyjnym i cenionym źródłem światła, ale jej cena również była stosunkowo wysoka w porównaniu do dzisiejszych standardów. Te materiały były cenne i pożądane, zwłaszcza przed wynalezieniem elektryczności i żarówek.
Wynalezienie żarówki i pochodzenie jej nazwy
Żarówka została wynaleziona w drugiej połowie XIX wieku. Chociaż wielu wynalazców pracowało nad udoskonaleniem elektrycznego oświetlenia, najbardziej znany jest Thomas Edison, który opatentował swoją wersję żarówki z długotrwałym, praktycznym żarnikiem w 1879 roku. Równocześnie nad podobnymi wynalazkami pracował Joseph Swan w Anglii, który również zademonstrował swoją wersję żarówki w 1878 roku.
Żarówka Thomasa Edisona działała na zasadzie przepływu prądu elektrycznego przez żarnik umieszczony w próżniowej lub gazowej bańce, co powodowało jego rozgrzanie i emitowanie światła.
Kluczowe elementy żarówki Edisona to:
- Żarnik: Wykonany z węgla, który rozgrzewał się do bardzo wysokiej temperatury, emitując światło.
- Bańka szklana: Wypełniona próżnią lub gazem, aby zapobiec utlenianiu żarnika i wydłużyć jego żywotność.
- Podstawa (gwint): Umożliwiała podłączenie żarówki do źródła zasilania.
Przepływ prądu elektrycznego przez żarnik powodował jego opór elektryczny, co prowadziło do wytworzenia ciepła i w efekcie emisji światła widzialnego. Próżnia w bańce ograniczała dostęp tlenu, co zapobiegało spalaniu się żarnika.
Tak, nazwa "żarówka" pochodzi od żarnika, który jest kluczowym elementem wytwarzającym światło poprzez żarzenie się. Gdy prąd elektryczny przepływa przez żarnik, rozgrzewa się on do wysokiej temperatury i zaczyna emitować światło. Proces ten nazywa się "żarzeniem", stąd właśnie pochodzi nazwa "żarówka".
Kolejne źródła światła po żarówce Edisona
-
Lampy łukowe: używane głównie do oświetlania dużych przestrzeni na zewnątrz, takie jak ulice i place, wynalezione w pierwszej połowie XIX wieku.
-
Lampy żarowe z ulepszonymi żarnikami: wprowadzenie metalowych żarników, takich jak wolfram, które były bardziej trwałe i wydajne niż węglowe żarniki Edisona. Ta zmiana nastąpiła na początku XX wieku.
-
Lampy fluorescencyjne: wynalezione w latach 30. XX wieku, były bardziej wydajne energetycznie niż tradycyjne żarówki. Działały na zasadzie wyładowań gazowych i powłoki luminoforu wewnątrz rurki.
-
Lampy halogenowe: wprowadzone w latach 50. XX wieku, były bardziej wydajne i trwałe niż tradycyjne żarówki. Żarnik był umieszczony w bańce wypełnionej gazem halogenowym, co zwiększało jego żywotność i jasność.
-
Świetlówki kompaktowe (CFL): pojawiły się w latach 80. XX wieku jako bardziej energooszczędna alternatywa dla tradycyjnych żarówek. Były to zmniejszone wersje lamp fluorescencyjnych.
Wynalezienie diod LED
Chociaż technologia LED rozwijała się od lat 60. XX wieku, praktyczne i efektywne żarówki LED pojawiły się na rynku w latach 90. XX wieku i na początku XXI wieku. LED-y charakteryzują się bardzo niskim zużyciem energii, długą żywotnością i wysoką wydajnością świetlną, co czyni je nowoczesnym i preferowanym źródłem światła.
Z zastosowaniem diod LED zaczęto tworzyć żarówki LED. Wiele małych diod LED jest montowanych na płytce drukowanej (PCB), która stanowi podstawę modułu LED. Diody LED generują ciepło, które musi być skutecznie odprowadzane, aby zapewnić długą żywotność żarówki. W tym celu stosuje się radiatory, które odprowadzają ciepło z diod. Diody LED są umieszczane w obudowie, która chroni je przed uszkodzeniami. Obudowa często jest wyposażona w dyfuzor, który równomiernie rozprasza światło emitowane przez diody, co zapewnia przyjemne i jednolite oświetlenie.
Diody LED przekształciły przemysł oświetleniowy dzięki swojej efektywności energetycznej, trwałości i wszechstronności zastosowań, czyniąc żarówki LED popularnym wyborem.
Nazwa żarówka i żarówka LED?
Nazwa "żarówka LED" może być nieco myląca, ponieważ technologia LED nie polega na żarzeniu się żarnika. Tradycyjna żarówka działała na zasadzie żarnika, który emitował światło, gdy rozgrzewał się w wyniku przepływu prądu. Natomiast żarówka LED emituje światło dzięki diodom elektroluminescencyjnym, które świecą, gdy przepływa przez nie prąd elektryczny.
Nazwa "żarówka LED" jest jednak powszechnie używana i akceptowana, ponieważ kształt i funkcja LED-owych źródeł światła są analogiczne do tradycyjnych żarówek, co ułatwia konsumentom zrozumienie i akceptację nowej technologii. Zatem mimo że technicznie rzecz biorąc, nazwa ta nie odzwierciedla dokładnie działania diod LED, stała się standardem w branży oświetleniowej.
Istnieje pewne rozróżnienie w terminologii dotyczącej oświetlenia, które może powodować zamieszanie:
-
Żarówka LED: Odnosi się do źródła światła zbudowanego w technologii LED, które jest zamiennikiem tradycyjnych żarówek. Może być wkręcana w oprawy oświetleniowe tak, jak tradycyjne żarówki.
-
Lampa LED: Często używana zamiennie z "żarówka LED", ale może również odnosić się do całego urządzenia oświetleniowego zawierającego wbudowane diody LED, które nie są wymienne.
-
Oprawa oświetleniowa: Odnosi się do całej konstrukcji służącej do zamontowania i podłączenia źródła światła. Oprawa może zawierać elementy takie jak uchwyt, reflektor, osłona i inne komponenty niezbędne do prawidłowego działania oświetlenia.
W naszej pracy, jak i codziennym funkcjonowaniu bazujemy na poniższym rozróżnieniu, które wydaje się być najbardziej przystępne.
- Żarówki LED to źródła światła, które można wkręcić lub zamontować w istniejącej oprawie.
- Lampy LED mogą być samodzielnymi jednostkami oświetleniowymi z wbudowanymi diodami LED.
- Oprawy oświetleniowe to struktury, w które montuje się źródła światła, takie jak żarówki LED, a także inne źródła światła, np. moduły LED lub inne typy żarówek.
Podsumowanie, czyli jak mówić
Mimo że nazwa "żarówka" pochodzi od tradycyjnego żarnika, który już nie jest stosowany w nowoczesnych technologiach LED, używanie terminu "żarówka LED" jest powszechnie akceptowane i nie jest błędne.
Termin "żarówka LED" odnosi się do formy i funkcji, jaką pełni produkt w kontekście codziennego użytku – jest to wymienne źródło światła, które można wkręcić w oprawę, podobnie jak tradycyjne żarówki. Choć technologia stojąca za "żarówką LED" różni się od tej w tradycyjnych żarówkach, termin ten jest uznawany za stosowny i zrozumiały w praktyce oświetleniowej.
Wskazówka dla Ciebie. Już teraz zacznij oglądać nasz niezrównany kanał na YouTube. Znajdziesz tam mnóstwo ciekawych poradników, filmy z prezentacją produktów i dobre rady w aranżacji wnętrz. Dzięki temu zakupy oświetlenia przeprowadzisz łatwo i dokonasz dobrego wyboru.