Kategorie bloga
Dlaczego niektóre lampy nie mają podziału na dwa obwody
Oświetlenie dekoracyjne może różnić się pod względem jasności – niektóre lampy dają możliwość jej regulacji poprzez funkcję ściemniania lub oddzielne włączanie poszczególnych źródeł światła. Dzięki temu możemy dostosować intensywność światła do wielkości wnętrza albo sytuacji – wieczorem, w czasie relaksu, korzystamy z delikatniejszego oświetlenia, a podczas spotkania towarzyskiego możemy rozświetlić całe pomieszczenie. Aby to było możliwe, potrzebny jest ściemniacz albo podwójny włącznik. O tym, jak działa ściemnianie, już pisaliśmy wcześniej – tym razem skupimy się na opcji podziału lampy na dwa obwody. Zastanowimy się, na czym polega takie rozwiązanie i dlaczego nie wszystkie lampy, nawet te z wieloma źródłami światła, mają możliwość niezależnego sterowania ich częściami, mimo że wydawałoby się to bardzo praktyczne.
Co to jest podział na dwa obwody?
Podział na dwa obwody to rozwiązanie, które pozwala włączać niezależnie od siebie różne grupy żarówek w jednej lampie. Najczęściej spotyka się je w oprawach, które mają trzy źródła światła lub więcej, choć możliwe jest już przy dwóch. Dzięki temu możemy zapalić tylko część żarówek – na przykład dwie z sześciu – wtedy, gdy potrzebujemy delikatniejszego oświetlenia, a w razie potrzeby włączyć pełne światło, uruchamiając wszystkie.
Aby taki podział był możliwy, sama konstrukcja lampy musi uwzględniać odpowiednio poprowadzone przewody – każda grupa żarówek musi mieć osobne zasilanie. Po stronie instalacji elektrycznej również są pewne wymagania: w domu musi być doprowadzona odpowiednia instalacja, zazwyczaj czterożyłowa (dwie fazy, przewód neutralny i ochronny) oraz włącznik z dwoma klawiszami lub przyciskami.
Warto też wiedzieć, że nawet jeśli lampa technicznie umożliwia podział, nie musimy z niego korzystać – można po prostu podłączyć wszystkie źródła światła pod jeden obwód i sterować nimi wspólnie. Wszystko zależy od tego, jakiej elastyczności oczekujemy w codziennym użytkowaniu.
Jak sprawdzić czy lampa ma podział na dwa obwody?
Sprawdzenie, czy dana lampa ma podział na dwa obwody, podczas zakupów przez internet nie zawsze jest proste. Sam fakt, że oprawa ma kilka żarówek, nie oznacza jeszcze, że można będzie je włączać oddzielnie. Wielu producentów łączy wszystkie źródła światła w jeden obwód, dlatego warto zwrócić uwagę na szczegóły techniczne.
Najlepszym sposobem jest sprawdzenie danych technicznych lub obejrzenie zdjęć kostki podłączeniowej – jeśli są dostępne. Jeżeli na kostce widać miejsce na osobne podłączenie dwóch przewodów fazowych oraz przewodu neutralnego (czyli tzw. faza 1, faza 2 i N), to znak, że lampa została przygotowana do pracy na dwóch obwodach.
Warto też wiedzieć, że lampy zagraniczne, szczególnie importowane z Chin, bardzo często nie mają podziału na dwa obwody – wszystkie źródła światła są zasilane jednocześnie. Lampy produkowane w Polsce częściej dają taką możliwość. Co więcej, wielu polskich producentów oferuje wykonanie oprawy z podziałem na dwa obwody na indywidualne zamówienie – wystarczy zapytać przed zakupem.
Dlatego jeśli zależy nam na tej funkcji, najlepiej dopytać sprzedawcę lub producenta, a jeśli to niemożliwe – szukać tych informacji w opisie technicznym i na zdjęciach szczegółów montażowych.
Czy może być więcej obwodów niż dwa?
Nic nie stoi na przeszkodzie, aby lampę podzielić na więcej niż dwa obwody – technicznie jest to jak najbardziej możliwe, choć w praktyce rzadko spotykane. Wymaga to jednak odpowiedniego przygotowania zarówno po stronie lampy, jak i instalacji w domu. Konieczny będzie np. potrójny włącznik oraz instalacja z większą liczbą żył, która umożliwi niezależne sterowanie każdą grupą źródeł światła.
Z takiego rozwiązania korzysta się najczęściej w bardziej zaawansowanych systemach, na przykład w szynoprzewodach 3-fazowych, gdzie reflektory zamontowane na jednej szynie mogą być przypisane do trzech niezależnych faz. Dzięki temu można sterować nimi osobno – np. każdą grupą z osobnego klawisza na ścianie – co daje dużą elastyczność w oświetlaniu różnych stref pomieszczenia.
Podział na trzy lub więcej obwodów może mieć sens wszędzie tam, gdzie chcemy mieć bardzo precyzyjną kontrolę nad światłem, np. w przestrzeniach komercyjnych, wystawowych czy też w dużych salonach z wieloma strefami. W domach jednorodzinnych takie rozwiązania są raczej rzadkością, ale nie są niemożliwe – wszystko zależy od potrzeb, projektu instalacji i oczywiście budżetu.
Dlaczego firmy najczęściej produkują lampy na jeden obwód?
Lampy na jeden obwód są prostsze w konstrukcji i tańsze w produkcji. Wymagają mniej przewodów, mniejszych kostek połączeniowych, a czasem także prostszej obudowy. Dla producenta oznacza to mniejszy koszt materiałów i montażu, a więc wyższą opłacalność przy dużej skali produkcji.
Im prostsza lampa, tym mniejsze ryzyko, że coś pójdzie nie tak podczas instalacji. Dodatkowe obwody oznaczają większą liczbę przewodów i konieczność posiadania odpowiedniej instalacji w domu – a to zwiększa ryzyko błędnego podłączenia i późniejszych reklamacji.
W wielu mieszkaniach, szczególnie starszych, instalacja elektryczna nie jest przystosowana do rozdzielania oświetlenia na dwa lub więcej obwodów. Producenci wychodzą z założenia, że lampa na jeden obwód będzie pasować "wszędzie", bez względu na to, jak wygląda instalacja klienta. To uniwersalne rozwiązanie, które eliminuje problemy przy zakupie i montażu.
Większość klientów wybiera lampy według wyglądu, ceny i liczby żarówek, a niekoniecznie interesuje ich sposób podłączenia. Dla producentów nie ma więc dużej motywacji, żeby inwestować w bardziej zaawansowaną konstrukcję, skoro i tak wiele osób nie zwróci na to uwagi.
Wiele lamp, szczególnie importowanych z Chin, jest produkowanych na rynek globalny i projektowana tak, żeby była maksymalnie uniwersalna – czyli prosta, tania, na jeden obwód, bez potrzeby dostosowywania się do indywidualnych wymagań różnych krajów.
Dla producenta lamp z wieloma źródłami światła wprowadzenie podziału na obwody może być kłopotliwe również pod względem logistyki i spójności produkcji. Jeśli lampa ma mieć np. dwa lub trzy obwody, to za każdym razem trzeba dokładnie określić, które żarówki należą do którego obwodu, i konsekwentnie trzymać się tego układu przy każdym egzemplarzu. To oznacza dodatkowy etap projektowania i produkcji, a także konieczność kontroli jakości, żeby każdy egzemplarz był złożony identycznie. Przy dużej skali produkcji utrzymanie takiej jednolitości może być trudne i generować więcej błędów. Nawet drobna pomyłka w przypisaniu przewodów czy grup żarówek może spowodować, że lampy z tej samej serii będą działać inaczej, co skutkuje niezadowoleniem klientów lub większą liczbą reklamacji.
Jak wygląda podział na kilka obwodów w innych krajach?
1. Europa Zachodnia (np. Niemcy, Francja, Holandia):
W tych krajach instalacje elektryczne w domach jednorodzinnych i mieszkaniach są często uproszczone w porównaniu do Polski. Wiele domów ma instalacje 3-żyłowe (faza, neutralny, uziemienie) i nie ma przygotowania pod wiele obwodów w jednym punkcie oświetleniowym. Stosuje się proste włączniki jedno- lub dwuklawiszowe, ale w praktyce lampy są najczęściej podłączane na jeden obwód i dzielenie ich nie jest powszechną praktyką.
2. Wielka Brytania:
Tutaj system instalacji jest dość specyficzny. Instalacje oświetleniowe są często prowadzone pierścieniowo, a włączniki mogą być zasilane osobno. Tam również nie stosuje się często podziału lamp na różne obwody – jeśli ktoś chce różne sceny świetlne, sięga po rozwiązania typu smart (ściemniacze, systemy bezprzewodowe). Instalacja typowo nie jest projektowana z myślą o dzieleniu jednej lampy na dwa obwody.
3. Skandynawia:
Szwedzi czy Duńczycy przykładają dużą wagę do estetyki i funkcjonalności, ale też bardzo często korzystają z oświetlenia zintegrowanego z systemami smart home. W nowoczesnych domach znajdziemy raczej sterowanie scenami niż klasyczny podział obwodów w jednej lampie.
4. USA i Kanada:
Tutaj przewody są często prowadzone inaczej niż w Europie – używa się kabli typu NM (non-metallic), często z pojedynczą fazą. Systemy sterowania światłem w USA bardzo często oparte są na ściemniaczach, czujnikach ruchu, sterownikach smart. Dzielenie jednej oprawy na dwa fizyczne obwody to rzadkość.
Na rynkach zagranicznych lampy bardzo rzadko dzielone są na dwa lub więcej obwodów z przyczyn technicznych, projektowych i użytkowych. Częściej stosuje się ściemnianie, sterowanie bezprzewodowe (Bluetooth, Zigbee, Z-Wave), piloty, aplikacje lub inteligentne przełączniki. Standardy instalacji po prostu nie przewidują łatwego podziału jednej lampy na kilka grup żarówek, dlatego producenci projektują je jako jednorodne – tak jest taniej, prościej i bardziej uniwersalnie.
Podsumowanie
Producenci międzynarodowi projektują swoje lampy z myślą o różnych rynkach, a w większości krajów domowe instalacje elektryczne nie umożliwiają prostego podziału lampy na dwa obwody. W efekcie taka funkcjonalność po prostu nie jest tam potrzebna ani oczekiwana przez klientów. Dodatkowo, dla producentów liczy się prostota i powtarzalność procesu – lampy na jeden obwód są łatwiejsze do zaprojektowania, wyprodukowania i opisania w dokumentacji.
Z tego powodu większość zagranicznych lamp będzie mieć tylko jeden obwód, niezależnie od tego, ile mają źródeł światła. Inaczej wygląda to w przypadku niektórych polskich producentów, którzy potrafią podejść do klienta indywidualnie, oferują większą elastyczność i nie boją się bardziej złożonej produkcji. Dlatego właśnie w lampach produkowanych w Polsce, takich jak np. lampy Nowodvorski albo lampy Emibig, częściej spotkamy możliwość podziału na dwa obwody – albo już na etapie zakupu, albo na indywidualne zamówienie.
Wskazówka dla Ciebie. Już teraz zacznij oglądać nasz niezrównany kanał na YouTube. Znajdziesz tam mnóstwo ciekawych poradników, filmy z prezentacją produktów i dobre rady w aranżacji wnętrz. Dzięki temu zakupy oświetlenia przeprowadzisz łatwo i dokonasz dobrego wyboru.
